Konsep Asas Jirim

by

Maksud Jirim

  1. Jirim adalah sesuatu yang mempunyai jisim dan memenuhi ruang.
  2. Jirim terdiri daripada zarah-zarah yang halus dan diskrit.
  3. Jirim boleh wujud dalam tiga keadaan:
    • Pepejal
    • Cecair
    • Gas
  4. Contoh jirim yang ditemui dalam kehidupan harian:
    • Air
    • Udara
    • Tanah
    • Tumbuhan
    • Haiwan
    • Manusia

Perubahan Keadaan Jirim

Perubahan keadaan jirim disebabkan oleh pemanasan atau penyejukan.

  • Pepejal ke Cecair (Peleburan)
    • Proses di mana pepejal berubah menjadi cecair apabila tenaga haba diserap.
  • Cecair ke Pepejal (Pembekuan)
    • Proses di mana cecair berubah menjadi pepejal apabila tenaga haba dibebaskan.
  • Cecair ke Gas (Pendidihan/Penyejatan)
    • Proses di mana cecair berubah menjadi gas apabila tenaga haba diserap.
  • Gas ke Cecair (Kondensasi)
    • Proses di mana gas berubah menjadi cecair apabila tenaga haba dibebaskan.
  • Pepejal ke Gas (Pemejalwapan)
    • Proses di mana pepejal berubah terus menjadi gas tanpa melalui keadaan cecair apabila tenaga haba diserap.
  • Gas ke Pepejal (Pengendapan)
    • Proses di mana gas berubah terus menjadi pepejal tanpa melalui keadaan cecair apabila tenaga haba dibebaskan.

Sifat Pepejal, Cecair, dan Gas

Pepejal
  • Zarah disusun secara padat dan teratur.
  • Tenaga kinetik zarah adalah rendah.
  • Daya tarikan antara zarah adalah kuat.
Cecair
  • Zarah disusun secara padat tetapi tidak teratur.
  • Tenaga kinetik zarah lebih tinggi daripada keadaan pepejal.
  • Daya tarikan antara zarah adalah kuat, tetapi kurang daripada pepejal.
Gas
  • Zarah berjauhan antara satu sama lain.
  • Tenaga kinetik zarah adalah sangat tinggi.
  • Daya tarikan antara zarah adalah lemah.
  1. Jadual berikut merumuskan sifat-sifat jirim dalam ketiga-tiga keadaan:
SifatPepejalCecairGas
Susunan zarah– Zarah tersusun rapat dalam kedudukan tetap<br> – Ruang kosong sangat sedikit– Zarah tidak tersusun teratur<br> – Ada ruang kosong– Zarah tidak tersusun teratur<br> – Terpisah
Pergerakan zarah– Zarah tidak bebas bergerak, hanya bergetar pada kedudukan tetap– Zarah bergerak rawak dengan perlahan, kadang berlanggar satu sama lain– Zarah bergerak rawak dan laju, kerap berlanggar
Daya tarikanSangat kuatKurang kuatSangat lemah
Kandungan tenagaSangat rendahSederhanaSangat tinggi
BentukTetapMengikut bekasMengisi seluruh bekas
Isi paduTetapTetapTidak tetap
Kebolehan mampatTidak boleh dimampatkanSukar dimampatkanBoleh dimampatkan

Pengelasan Jirim

Jirim

  • Jirim boleh wujud dalam bentuk unsur atau sebatian.
  • Unsur terdiri daripada zarah atom atau molekul, manakala sebatian terdiri daripada molekul atau ion.

Unsur

  1. Atom

    • Contoh: Karbon (C)
    • Atom ialah unit asas semua jirim yang tidak boleh dipecahkan lagi melalui proses kimia biasa.
    • Contoh lain termasuk hidrogen (H), oksigen (O), dan nitrogen (N).

  2. Molekul

    • Contoh: Oksigen (O₂)
    • Molekul ialah gabungan dua atau lebih atom yang diikat secara kimia.
    • Contoh lain termasuk nitrogen (N₂) dan klorin (Cl₂).

Sebatian

  1. Molekul

    • Contoh: Air (H₂O)
    • Sebatian molekul adalah gabungan dua atau lebih unsur yang diikat secara kimia untuk membentuk molekul baru.
    • Contoh lain termasuk karbon dioksida (CO₂) dan metana (CH₄).

  2. Ion

    • Contoh: Natrium klorida (NaCl)
    • Sebatian ion terdiri daripada zarah yang bercas positif dan negatif yang diikat bersama melalui daya elektrostatik.
    • Contoh lain termasuk magnesium oksida (MgO) dan kalsium karbonat (CaCO₃).