3.3 Perang Dunia Kedua

Perang Dunia Kedua (1939 – 1945) berlaku di dua medan pertempuran, iaitu di Eropah dan Asia Pasifik. Peperangan di Eropah tertumpu di negara Eropah dan utara Afrika, manakala peperangan di Asia Pasifik pula tertumpu di Tanah Besar Asia dan Kepulauan Asia Tenggara. Peperangan ini melibatkan dua pakatan, iaitu Kuasa Paksi dan Kuasa Bersekutu. Negara bagi kuasa utama dalam Perang Dunia Kedua ialah: Jerman, Itali, dan Jepun (Kuasa Paksi) dan Britain, Amerika Syarikat, Perancis, dan Rusia (Kuasa Bersekutu).

Faktor Tercetusnya di Eropah

Kemunculan Ideologi Baharu: Fasisme dan Nazisme
1. Kemelesetan ekonomi mencetuskan nasionalisme fahaman melampau di Eropah, iaitu gerakan fasisme di Itali dan gerakan nazisme di Jerman.
2. Fasisme di Itali: Pada tahun 1922, gerakan fasisme pimpinan Benito Mussolini berjaya menguasai kerajaan Itali. Fasisme menekankan kepentingan negara melebihi kepentingan individu. Fasisme juga percaya kepada nasionalisme melampau termasuk berperang bagi meningkatkan imej negara. Mussolini memulihkan ekonomi untuk menebus maruah Itali dengan cara meluaskan tanah jajahan. Itali menguasai Habsyah (Ethiopia) di Afrika dan Albania.
3. Nazisme di Jerman: Pada tahun 1933, gerakan nazisme pimpinan Adolf Hitler berjaya membentuk kerajaan di Jerman. Nazisme mengagungkan bangsa Jerman. Hitler berusaha untuk memulihkan nasionalisme Jerman dengan mengetepikan Perjanjian Versailles dan membina angkatan tentera semula. Jerman menduduki semula Rhineland, wilayahnya yang hilang melalui Perjanjian Versailles.
Ketidakpuasan Hati terhadap Perjanjian Versailles
Jerman menganggap Perjanjian Versailles tidak adil dan menjejaskan kedaulatan negaranya. Selain kehilangan tanah jajahan, pampasan perang tinggi yang perlu dibayar menyebabkan Jerman mengalami kemelesetan ekonomi dan inflasi. Itali juga tidak berpuas hati dengan perjanjian ini kerana tidak diberi sebarang tanah jajahan seperti yang diperoleh oleh Perancis dan Poland.
Kegagalan Liga Bangsa-Bangsa
Liga Bangsa-Bangsa telah gagal dalam menguatkuasakan perjanjian pelucutan senjata. Selain itu, Liga Bangsa-Bangsa juga gagal mengatasi krisis pencerobohan yang berlaku selepas Perang Dunia Pertama.
- Krisis Manchuria (1931-1933) apabila Jepun menakluk Manchuria.
- Perjanjian Pelucutan Senjata (1932-1934) apabila Jerman keluar daripada Liga Bangsa-Bangsa dan memperbesar angkatan tenteranya secara terbuka.
- Krisis Habsyah (1935-1936) apabila Itali menyerang Habsyah.

Peristiwa Penting

Jerman menyerang Poland pada September 1939
Perang Dunia Kedua di Eropah tercetus apabila Jerman menyerang Poland pada bulan September 1939.
Britain dan Perancis isytiharkan perang terhadap Jerman
Peristiwa tersebut menyebabkan Britain dan Perancis mengisytiharkan perang terhadap Jerman.
Jerman lancarkan serangan Blitzkrieg
Selepas perang diisytiharkan, Jerman memulakan serangan Blitzkrieg. Tujuannya adalah untuk menakluki negara-negara di Eropah Barat. Menjelang pertengahan tahun 1941, Jerman menguasai hampir keseluruhan negara di Eropah Barat. Jerman berjaya menawan Poland, Denmark, Norway, Belanda, Belgium, Luxembourg dan Perancis.
Pengeboman Britain pada September 1940
Pada September 1940, Jerman melancarkan serangan udara dan laut terhadap Britain. Jerman menyerang dan memusnahkan pelabuhan, kawasan perindustrian dan pertahanan udara Britain. Serangan tersebut telah menjejaskan ekonomi Britain.
Itali menyertai Jerman menyerang Perancis
Pada Jun 1940, Itali yang merupakan sekutu Jerman mengisytiharkan perang terhadap Britain dan Perancis. Perancis diserang dari arah selatan oleh Itali dan dari arah utara oleh Jerman.
Jerman lancarkan Operasi Barbarossa ke atas Rusia
Pada Jun 1941, Jerman melancarkan Operasi Barbarossa, iaitu serangan besar-besaran untuk menawan Rusia. Hitler ingin menguasai Rusia, iaitu empayar terbesar di Eropah untuk menguasai seluruh Eropah. Operasi menyasarkan bandar utama di Rusia, iaitu Leningrad, Moscow dan Stalingrad.

Berakhirnya Perang Dunia Kedua di Eropah

Keberkesanan Strategi Serangan
Strategi serangan yang berkesan dapat dilihat dalam Kuasa Bersekutu yang dipimpin oleh Amerika Syarikat.
Kerjasama Kuasa Besar
Kerjasama antara tiga kuasa besar dunia, iaitu Amerika Syarikat, Britain dan Rusia merupakan faktor utama kejayaan tentera Bersekutu.
Kegagalan Operasi Menawan Rusia
Kesilapan Kuasa Paksi membuat keputusan politik dan ketenteraan dalam operasi menawan Rusia memberikan kelebihan kepada Kuasa Bersekutu. Permulaan operasi menawan Rusia berjalan lancar dengan kejayaan tentera Jerman menghampiri bandar utama Rusia, iaitu Leningrad, Moscow dan Stalingrad. Perang tersebut melewati dua musim sejuk di Rusia telah mengakibatkan Jerman kehilangan banyak nyawa tenteranya. Selain itu, Jerman turut kehabisan peluru, minyak dan makanan disebabkan tempoh peperangan yang panjang. Hal ini telah melemahkan semangat tentera Jerman. Akhirnya, pada Januari 1943, Jerman menyerah kalah kepada tentera Rusia di Stalingrad.
Kejayaan Operasi Pendaratan Tentera Bersekutu
Operasi Pendaratan Tentera Bersekutu pula telah berjaya mendarat di Normandy, Perancis pada Jun 1944. Kejayaan tersebut adalah melalui operasi ‘D-Day’ apabila Tentera Bersekutu berjaya memperdaya tentera Jerman berkaitan dengan tempat pendaratan mereka. Tentera Bersekutu menyebarkan maklumat yang boleh meyakinkan tentera Jerman bahawa mereka akan mendarat di Calais dan bukannya di Normandy. Hal ini merupakan titik tolak kepada kejayaan membebaskan Perancis serta negara Eropah Barat daripada penaklukan Jerman. Operasi ‘D-Day’ membolehkan Tentera Bersekutu memasuki Jerman dari arah barat, manakala tentera Rusia menyerang Jerman dari bahagian timur.
Penyerahan Kalah Jerman
Jerman kemudiannya menandatangani perjanjian menyerah kalah selepas kematian Hitler pada bulan April 1945. Peristiwa tersebut telah menamatkan perang yang berlangsung selama enam tahun di Eropah.

Soalan Lazim dan Istilah Penting

Panduan ini direka untuk menguji dan memperkukuh pemahaman tentang Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik, merangkumi faktor peluasan kuasa Jepun dan permulaan konflik di rantau ini. Gunakan kuiz dan glosari yang disediakan untuk menilai pengetahuan anda berdasarkan maklumat yang dibekalkan.

Kuiz Pemahaman

Jawab soalan-soalan berikut dalam 2-3 ayat berdasarkan konteks yang diberikan.

Apakah nama lain bagi Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik dan apakah punca utamanya?
Terangkan dua matlamat utama di sebalik dasar peluasan kuasa Jepun.
Bagaimanakah golongan tentera mempengaruhi dasar luar Jepun selepas mengambil alih politik pada tahun 1932?
Apakah yang dimaksudkan dengan “Orde Baharu Asia” dan apakah tujuan penubuhannya?
Apakah tindakan yang diambil oleh Amerika Syarikat, Britain, dan Belanda sebagai tindak balas terhadap peluasan kuasa Jepun?
Bagaimanakah Jepun merancang untuk mengatasi sekatan ekonomi yang dikenakan oleh pihak Bersekutu?
Nyatakan kepentingan Pakatan Tiga Negara yang ditandatangani oleh Jepun pada tahun 1940.
Bilakah Perang Dunia Kedua bermula secara rasmi di Asia Pasifik dan apakah dua peristiwa penting yang menandakan permulaannya?
Apakah objektif strategik Jepun dalam melancarkan serangan ke atas Pearl Harbour?
Huraikan strategi awal serangan tentera Jepun ke atas Tanah Melayu pada 8 Disember 1941.

Kunci Jawapan Kuiz

Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik juga dikenali sebagai Perang Pasifik. Perang ini berpunca daripada dasar imperialisme Jepun yang berusaha meluaskan pengaruhnya di rantau Asia Pasifik.
Matlamat utama dasar peluasan kuasa Jepun adalah untuk mengurangkan kebergantungan kepada negara Barat bagi mendapatkan bahan mentah. Selain itu, ia bertujuan untuk memenuhi keperluan ekonomi dan ketenteraan Jepun serta menyokong perkembangan politik dalam negara.
Selepas menguasai politik Jepun pada tahun 1932, golongan tentera berpendapat bahawa masalah ekonomi negara dapat diselesaikan dengan menakluk kawasan yang kaya dengan bahan mentah. Di bawah pengaruh mereka, Jepun berusaha mengembangkan kuasa, mencapai kebebasan ekonomi, dan menentang imperialisme Barat.
“Orde Baharu Asia” ialah rancangan Jepun untuk menyatukan Jepun, Korea, China, dan Manchuria ke dalam satu blok ekonomi. Tujuannya adalah untuk menyingkirkan kuasa imperialis Barat di Asia dan menganjurkan perkongsian kuasa serta kekayaan yang lebih adil dalam kalangan negara-negara Asia.
Sebagai tindak balas, Amerika Syarikat, Britain, dan Belanda mengenakan sekatan ekonomi terhadap Jepun. Mereka menghentikan perdagangan dan membekukan semua harta milik Jepun di wilayah mereka untuk menghalang Jepun daripada memperoleh bahan mentah bagi industri dan perang.
Jepun merancang untuk menguasai wilayah di selatan, iaitu Asia Tenggara, sebagai jalan keluar daripada sekatan ekonomi. Rantau ini sangat kaya dengan bahan mentah yang diperlukan oleh Jepun seperti bijih timah, getah, bauksit, dan minyak.
Pakatan Tiga Negara mengikat Jepun dengan Kuasa Paksi (Jerman dan Itali). Melalui pakatan ini, Jerman telah menghantar pakarnya ke Jepun untuk membantu mengkaji strategi serangan ke atas wilayah selatan dan menyumbang kepada perkembangan industri pembuatan kapal terbang Jepun.
Perang ini bermula secara rasmi pada 8 Disember 1941. Ia ditandai oleh serangan serentak tentera Jepun ke atas Tanah Melayu dan pangkalan tentera laut Amerika Syarikat di Pearl Harbour, Hawaii.
Objektif strategik serangan ke atas Pearl Harbour adalah untuk melumpuhkan armada laut Amerika Syarikat di Pasifik. Armada ini dianggap sebagai penghalang utama kepada rancangan peluasan kuasa Jepun di seluruh rantau Asia Pasifik.
Serangan tentera Jepun ke atas Tanah Melayu bermula dengan pendaratan serentak di Pantai Kuala Pak Amat, Pantai Sabak, dan Kota Bharu. Pada masa yang sama, tentera Jepun turut mendarat di Singgora dan Patani di Thailand, sebelum memasuki Kedah dan mara ke selatan melalui laluan pantai barat dan jalan darat.

Glosari Istilah Penting

Istilah	Definisi
Perang Pasifik	Nama lain bagi Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik, yang berlangsung dari tahun 1941 hingga 1945. Konflik ini berlaku di Lautan Pasifik, Tanah Besar Asia, dan Kepulauan Asia Tenggara.
Peluasan Kuasa Jepun	Dasar yang dilaksanakan oleh Jepun untuk memenuhi keperluan ekonomi dan ketenteraan, serta mengurangkan pergantungan kepada negara Barat untuk mendapatkan bahan mentah bagi perindustriannya.
Pengaruh Golongan Tentera	Penguasaan politik Jepun oleh pihak tentera mulai tahun 1932, yang mendorong dasar penaklukan untuk menyelesaikan masalah ekonomi negara dan menentang imperialisme Barat.
Orde Baharu Asia	Rancangan Jepun untuk mewujudkan satu blok ekonomi yang merangkumi Jepun, Korea, China, dan Manchuria. Matlamatnya adalah untuk menyingkirkan kuasa Barat dan mewujudkan perkongsian kekayaan yang adil di Asia.
Sekatan Ekonomi	Tindakan yang diambil oleh Amerika Syarikat, Britain, dan Belanda dengan menghentikan perdagangan dan membekukan aset Jepun. Tujuannya adalah untuk menghalang Jepun daripada memperoleh bahan mentah untuk keperluan industri dan perangnya.
Kuasa Paksi	Perikatan ketenteraan antara Jerman, Itali, dan Jepun semasa Perang Dunia Kedua.
Pakatan Tiga Negara	Perjanjian yang ditandatangani oleh Jepun bersama Jerman dan Itali pada tahun 1940, yang secara rasmi mengikat Jepun kepada Kuasa Paksi.
Pearl Harbour	Pangkalan tentera laut utama Amerika Syarikat di Pasifik yang terletak di Hawaii. Serangan Jepun ke atas pangkalan ini pada 8 Disember 1941 membawa kepada penglibatan Amerika Syarikat dalam perang.